تورم لکه زرد شبکیه یا ادم ماکولا

ادم ماکولا، تورم لکه زرد شبکیه چشم است، که می‌تواند منجر به کاهش بینایی در افراد شود. این بیماری به تورم شبکیه چشم نیز معروف است و معمولاً با تاری دید، موج‌دار شدن اشیا در میدان بینایی، اندازه متفاوت اشیا بین دو چشم و کدرشدن رنگ‌ها بروز می‌کند. درمان این بیماری، به راحتی باعث کاهش تورم و مانع از دست رفتن بینایی می‌گردد.
در این مقاله، قصد داریم شما را با علائم تورم شبکیه، علل، تشخیص، و آخرین درمان ماکولای چشم، آشنا کنیم.

ادم ماکولا چیست؟

ادم ماکولا (به انگلیسی Macular edema) زمانی اتفاق می‌افتد که لکه زرد شبکیه چشم یا ماکولا (Macula)، به‌دنبال تجمع مایع در آن، متورم می‌گردد. ناحیه مذکور، مسئول دید مرکزی، تشخیص رنگ‌ها و وضوح بینایی در چشم است. در نتیجه، این حالت می‌تواند بینایی را تغییر دهد و منجر به تاردیدن اشیا و کدر یا محو دیدن رنگ‌ها شود.

برای دریافت نوبت با شماره 09356876393 تماس بگیرید.

ادم ماکولا یا تورم شبکیه چشم در یک نگاه (تعریف، علائم، علل، تشخیص، پیشگیری و درمان)

علائم	تاری دید دید موج‌دار کاهش وضوح رنگ سختی در خواندن و نوشتن تفاوت اندازه اشیا بین دو چشم
علت	دیابت چروک ماکولا تباهی لکه زرد اختلالات ژنتیکی بیماری‌های التهابی انسداد ورید شبکیه
تشخیص	شرح حال معاینه چشم تصویربرداری: مانند فلورسئین، OCT، شبکه آمسلر
درمان	تزریق داروی استروئیدی یا anti-VEGF درمان علت زمینه‌ای جراحی چشم قطره چشم لیزر
پیشگیری و بهبود خانگی	حفظ وزن متعادل کاهش مصرف بتاکاروتن درمان بیماری زمینه‌ای پرهیز از مصرف دخانیات استفاده از عینک یا ذره بین کنترل فشار خون و قند خون کاهش سطح کلسترول و چربی خون انجام حداقل ۳۰ دقیقه ورزش روزانه مصرف غذاها و میوه‌های حاوی ویتامین C و E

تماس با دکتر ماندانا اصفهانی بهترین متخصص و جراح چشم در دزفول و تهران: 06142221360 | 09160683099 | 09356876393

علائم ادم ماکولا معمولاً شامل چه تغییراتی در بینایی است؟

تورم شبکیه چشم بدون درد است و در ابتدا علامت خاصی ندارد. اما وقتی که آسیب رخ داده باشد، می‌تواند با تظاهرات زیر خود را نشان دهد:

• تاری دید
• دیدن اشیا به صورت مواج
• سخت‌شدن خواندن و نوشتن
• کاهش تدریجی قدرت بینایی
• کاهش وضوح رنگ‌ها و کدرشدن آن‌ها
• تفاوت اندازه اشیا در یک چشم با چشم دیگر

علت تورم شبکیه چشم (ادم ماکولا) چه می‌تواند باشد؟

به طور کلی، ادم ماکولا به دلیل نشت مایع از رگ‌های خونی آسیب‌دیده، تجمع آن‌ها و تورم در لکه زرد شبکیه رخ می‌دهد. عوامل مختلفی هستند که می‌توانند با آسیب عروق شبکیه، زمینه نشت مایع را فراهم کنند، از جمله:

• دیابت و رتینوپاتی دیابتی (Diabetic retinopathy): در دیابت، سطح بالای قند خون، به رگ‌های خونی آسیب می‌زند و از این طریق، باعث نشت مایع به داخل ماکولا می‌شود.
• دژنراسیون ماکولا وابسته به سن (AMD): در این بیماری نیز، ساختار غیرطبیعی عروق خونی، منتهی به نشت مایع و تورم ماکولا می‌گردد.
• چروک ماکولا (Macular pucker): در افراد مسن، زمانی که زجاجیه چشم به ماکولا متصل می‌ماند، آن را می‌کشد و بافت اسکار تشکیل می‌دهد. این چروکیدگی، تجمع مایع در زیر خود را به دنبال دارد.
• انسداد ورید شبکیه (RVO): هنگامی که وریدهای شبکیه مسدود می‌شوند، خون و مایع از آن‌ها نشت می‌کند و ادم ماکولا رخ می‌دهد.
• اختلالات ارثی/ ژنتیکی: مانند اختلالاتی از جمله رتینواسکیزیس (Retinoschisis) یا رتینیت پیگمنتوزا (Retinitis pigmentosa)، که از والدین به فرزند منتقل می‌شوند.
• بیماری‌های التهابی چشم: شرایطی مانند یووئیت، که در آن‌ها بدن به بافت‌های خود حمله می‌کند، می‌توانند با آسیب عروق خونی شبکیه، تورم شبکیه را ایجاد کنند.

تماس با دکتر ماندانا اصفهانی بهترین متخصص و جراح چشم در دزفول و تهران: 06142221360 | 09160683099 | 09356876393

بیشتر بخوانید: دیابت باعث کدام مشکلات چشم می‌شود؟

برخی دیگر از علل ادم ماکولا عبارت‌اند از:

• داروها
• جراحی چشم
• تومورهای چشمی
• آسیب و ضربه به چشم

یکی از مهم‌ترین نکات در ادم ماکولا، بروز تدریجی و نسبتاً خاموش آن است. پس به صورت کلی، و به ویژه در صورت درگیر بودن با برخی عوامل بالا، معاینه منظم چشم و روتین آن را جدی بگیرید. چرا که به شما در تشخیص سریع‌تر تورم شبکیه چشم کمک می‌کند.

تشخیص تورم لکه زرد شبکیه چشم چگونه انجام می‌شود؟

تشخیص ادم ماکولا نیز، به ترتیب در چند مرحله زیر انجام می‌شود:

1. شرح حال بیماری: علائم، سابقه بیماری‌ها، سابقه مصرف دارو، سابقه جراحی، سابقه خانوادگی
2. معاینه چشم: که معمولاً با قطره‌های چشمی گشادکننده مردم صورت می‌گیرد.
3. اقدامات تصویربرداری اختصاصی چشم که خود نیاز به توضیح بیشتری دارد و انواع آن عبارت‌اند از:
   • • آنژیوگرافی فلورسئین (Fluorescein):
       این روش، به پزشک اجازه می‌دهد تصویر رگ‌های خونی شبکیه را ببیند. پزشک، رنگ خاصی (فلورسئین) را به بازوی شما تزریق می‌کند، که از طریق جریان خون، به چشم می‌رسد. سپس با استفاده از نوعی دوربین، عکس‌هایی از عبور رنگ از عروق خونی شبکیه تهیه می‌کند.
     • توموگرافی انسجام نوری (OCT):
       این نوع تصویربرداری، با استفاده از دستگاه خاصی تصاویر دقیقی از پشت چشم، شبکیه و سایر قسمت‌های آن می‌گیرد و به پزشک در بررسی میزان تورم لکه زرد شبکیه کمک می‌کند.
     • شبکه آملسر (Amsler grid):
       در روش شبکه آمسلر، مشخص می‌گردد که آیا شما بخشی از دید مرکزی خود را از دست داده‌اید یا خیر. پزشک از شما می‌خواهد به تصویر یک شبکه نگاه کنید. اگر بخشی از آن شبکه در دید شما، موج‌دار یا تیره به نظر برسد، ممکن است دید مرکزی‌تان از دست رفته باشد.

در صورت داشتن هر گونه سوالی ادم ماکولا یا درخواست مشاوره رایگان و سریع، سوال خود را در بخش نظرات برای ما بنویسید!

درمان ادم ماکولا چه روش‌هایی دارد؟

درمان ادم ماکولا، با اقدامات زیر، می‌تواند جلوی از دست رفتن بینایی را بگیرد و وضعیت شما را بهبود بخشد:

• شناسایی و درمان علت زمینه‌‌ای: برای مثال، با کنترل دیابت و تنظیم دقیق قند خون
• تزریق داروهای استروئیدی یا ضد فاکتور رشد عروق اندوتلیال (anti-VEGF): می‌توانند با ممانعت از رشد بیش از حد عروق خونی در شبکیه، روند پیشرفت ادم ماکولا را کند کرده یا حتی معکوس کنند.
• قطره چشم: قطره‌های چشمی ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs)، با بهبود ادم ماکولا، از نیاز آن به درمان توسط جراحی جلوگیری می‌کند. این قطره‌ها ممکن است در کنار قطره‌های استروئیدی نیز استفاده گردند.
• لیزر ادم ماکولا: این درمان معمولاً در صورت جواب ندادن تزریق دارو، پیش کشیده می‌شود و هنگامی که ادم ماکولا ناشی از شرایط دیگری، مانند دیابت یا انسداد ورید شبکیه باشد، کمک‌کننده خواهد بود.
• جراحی چشم برای درمان ادم ماکولا: خطر آخر درمان درمان ماکولای چشم، ویترکتومی یا خروج زجاجیه چشم است، که در آن بعد از ایجاد برش‌هایی بسیار کوچک در دیواره چشم، قسمت عمده مایع زجاجیه (مایع ژله‌ای داخل چشم) تخلیه می‌شود.

بیشتر بخوانید: تزریق داخل چشم

تماس با دکتر ماندانا اصفهانی بهترین متخصص و جراح چشم در دزفول و تهران: 06142221360 | 09160683099 | 09356876393

آیا پیشگیری و درمان خانگی ادم ماکولا مؤثر است؟

رعایت نکات زیر در خانه، به شما جهت بهبود روند تورم شبکیه چشم و پیشگیری از آن کمک خواهدکرد:

• کاهش مصرف بتاکاروتن
• استفاده از عینک یا ذره بین
• کنترل فشار خون و قند خون
• کاهش سطح کلسترول و چربی خون
• انجام حداقل ۳۰ دقیقه ورزش روزانه
• مصرف غذاها و میوه‌های حاوی ویتامین C و E
• تلاش برای رسیدن به وزن متعادل یا حفظ آن
• درمان بیماری زمینه‌ای که منجر به ادم ماکولا شده
• پرهیز از مصرف سیگار و سایر دخانیات – این کار ممکن است سخت باشد؛ اما پزشک شما می‌تواند برنامه‌ای متناسب با شرایط شما تنظیم کند.

جمع‌بندی

ادم ماکولا، با ایجاد تورم لکه زرد شبکیه چشم، منجر به کاهش وضوح در بینایی و سختی در تشخیص رنگ‌ها می‌شود. تورم شبکیه ممکن است به علت بیماری‌های مختلفی، از جمله رتینوپاتی دیابتی، دژنراسیون ماکولا، چروک ماکولا یا انسداد ورید شبکیه، رخ می‌دهد. تشخیص آن بر اساس شرح حال، معاینه چشم و تصویربرداری‌هایی، مانند فلورسئین، انجام می‌گیرد. در درمان این بیماری نیز، ممکن است درمان بیماری عامل آن، قطره چشم، تزریق چشم، لیزر یا جراحی چشم، اثربخش باشد. در هر صورت، برای مراقبت بیشتر از چشمان خود و تشخیص زودتر این بیماری، معاینات منظم چشم را جدی بگیرید.

تماس با دکتر ماندانا اصفهانی بهترین متخصص و جراح چشم در دزفول و تهران: 06142221360 | 09160683099 | 09356876393